15 vragen aan Marthe: mama van dochter Yentl

Marthe is bewust alleenstaande mama van Yentl*. Yentl is 4 jaar en binnenlands geadopteerd. Hoe kijkt Marthe naar ouderschap en opvoeden?

1. Dag Marthe, hoe zou jij jouw gezin en jouw dochter omschrijven?

Als warm en liefdevol met veel affectie. Yentl is lief, vrolijk, empathisch en ook pittig. Ze weet goed wat ze wil. Volgens mij denkt ze vaak: we zijn hier maar met twee, dus waarom mag jij altijd de baas zijn? (lacht)

2. Hoe heb jij de stap naar het ouderschap ervaren?

Het was een lang proces van zeven jaar. Toch kwam het telefoontje van Adoptiehuis heel plots. Dezelfde avond mocht ik naar Yentl gaan kijken op de neonatologie, waar ze al enkele dagen was. Twee dagen erna was ze bij mij.

Toen ik Yentl voor het eerst zag, had ik niet onmiddellijk het gevoel dat zij mijn kind was. Mijn eerste reactie was eigenlijk: wat erg, nu lig jij hier helemaal alleen. Ik vond dat zo triest en wou mij over haar ontfermen. Achteraf vernam ik dat haar familie elke dag op bezoek kwam.

Mama worden was een groeiproces. Toen Yentl ouder werd en ik mij voor het eerst kwaad moest maken op haar, vond ik dat moeilijk. Ik heb haar moeder ontmoet en dacht: hoe gaat haar moeder zich voelen als zij weet dat iemand anders kwaad wordt op haar kind? Zij had Yentl aan mij toevertrouwd, dus ik had schrik dat ik haar moeder daarmee pijn zou doen.

3. Als je terugdenkt aan die eerste periode, hoe voelde je je toen?

Het moeilijkste in die beginperiode was de vermoeidheid. Yentl had last van krampjes en reflux. Ze weende veel en was toen al een vinnig kind. Ik werk in de zorg, dus de zorgtaken waren niet nieuw voor mij, maar ook het huishouden moest gebeuren. De eerste week bleek mijn wasmachine stuk, help! Ik ontdekte toen dat ik in aanmerking kwam voor kraamzorg. Dat was een grote hulp.

Yentl is een alert kind en begon heel snel op mij te reageren. Ze was hier een week toen mijn moeder haar pamper ververste. Ik kwam erbij staan, Yentl hoorde mijn stem en draaide meteen haar hoofd.

Yentl zat vanaf het begin heel erg graag in de draagzak. Dat zorgde letterlijk en figuurlijk voor binding. ’s Avonds na haar flesje viel zij op mijn buik in slaap. Vanuit mijn opleiding werd er gezegd: “Een kind valt niet in slaap op de arm, maar in bed”, maar vanaf dag een was dat ons momentje.

4. Hoe heb je de stap naar het ouderschap ervaren zonder partner?

Ik koos daar bewust voor. Niet om alleenstaand te zijn, maar wel om alleenstaande moeder te worden.

Het feit dat ik het alleen doe, heeft voor- en nadelen. Ik vind het soms jammer dat ik bepaalde dingen niet kan delen, vooral de leuke dingen en het zorgen voor Yentl. Ik kom uit een groot gezin en dacht altijd dat ik zelf een groot gezin zou hebben, maar de omstandigheden zijn zoals ze zijn en ik wil daar niet over klagen.

Toen mijn omgeving eenmaal wist dat ik met de adoptieprocedure bezig was, kreeg ik regelmatig de vraag: waarom geen IVF? Maar dat trok mij niet aan. Voor mij gaat het om de zorg voor een kind.

In mijn job zie ik regelmatig eenoudergezinnen, bewust of onbewust, en ik zie dat dat lukt. Ook mijn grootmoeder werd vroeg weduwe en zorgde alleen voor vier kinderen. Zulke voorbeelden in mijn omgeving stelden mij gerust in mijn beslissing om de adoptieprocedure alleen te doorlopen.

5. Kreeg je veel steun?

Ja, ik kon rekenen op mijn ouders, mijn zus die af en toe bleef slapen, een broer die vlakbij woont … Heel veel vrienden brachten kraamkost mee en ik kreeg een massa aan babyspullen. Binnen de week had ik een spijlbedje, een Maxi-Cosi, een buggy, een reiswieg en stapels kinderkleding …

De meter van Yentl is een van mijn beste vriendinnen. Zij vangt Yentl elke dinsdagochtend op, omdat ik dan vroeg start met werk. Haar zoon en Yentl zijn als broer en zus. De vriend die mij ooit vroeg of adoptie niets voor mij was, is peter.

Ook mijn collega’s waren en zijn heel steunend. Toen ik nog niet zo lang opnieuw aan het werk was, sukkelde Yentl van de ene infectie in de andere. Ik was oververmoeid. Een collega bood spontaan aan: “Vanavond kom ik en zorg ik een nacht voor Yentl.”

Als er met mij iets gebeurt, is het heel belangrijk dat Yentl goed wordt opgevangen. Ik kan daarvoor rekenen op mijn familie. We hebben dat via notariële akte geregeld.

6. Elke ouder heeft verwachtingen of dromen over het ouderschap. Voelde jij je zoals je verwacht had of liep dat anders?

Yentl, haar moeder en ik hebben een aantal gedeelde interesses. Dat is fijn. Natuurlijk zijn er ook dingen die anders zijn. Ik lees heel graag en Yentl houdt niet van boeken. Enkel het verhaaltje voor het slapengaan vindt ze leuk, maar dat is meer voor de gezelligheid en om het slapen uit te stellen. Verder kom ik uit een heel muzikale familie en Yentl zingt de hele dag door, maar zo vals als een kat. (lacht)

Natuurlijk, het is niet omdat jij een bepaald talent hebt dat je dat doorgeeft. Yentl heeft alleen wat meer energie dan dat ik me had ingebeeld en ze doet graag haar eigen zin. Dat is deels de leeftijd, maar dat maakt het niet altijd gemakkelijk.

7. Heb jij professionele ondersteuning gevonden of gemist in die eerste periode?

Kraamhulp was een hele grote hulp. Ik wist pas na een maand dat ik daar recht op had, dus dat moet zeker verteld worden aan kandidaat-adoptieouders. Ik heb ook poetshulp ingeschakeld, maar andere professionele hulp heb ik niet gemist.

Onlangs contacteerde ik wel een psycholoog, omdat Yentl in de laatste vakantieperiode veel woedebuien had. Ik heb geen partner, maar wel behoefte aan een klankbord, iemand die Yentl objectief kan leren kennen, met wie ik zaken kan aftoetsen of die me feedback kan geven als ouder. We staan nu op de wachtlijst.

8. Wat zijn kwaliteiten van jou en je dochter die helpen om de ouder te zijn die je wil zijn?

Ik denk dat ik feeling heb om met kinderen om te gaan en mij in hun leefwereld te verplaatsen. Ik probeer mij in te beelden waarom Yentl zich zo voelt en daar taal aan te geven. Ik was de oudste in onze familie en al van kleins af aan wist ik dat ik later iets met kinderen wou doen. Mijn achtergrond in de zorg helpt nu bij de opvoeding.

Yentl is heel affectief. Zij vraagt en geeft heel veel warmte en liefde. Ze weet heel goed dat ze geadopteerd is en ik vertel haar over haar biologische moeder. Soms vraagt ze of ik haar mama ben. Dan zeg ik: “Nee, ik ben jouw papa.” Dan moet ze vreselijk lachen. Of ik antwoord: “Ja, ik ben jouw mama, van jou alleen en van niemand anders.” En dan hoor ik dat ze me herhaalt of zelf vraagt: “Jij bent mijn mama, alleen van mij en van niemand anders hé?” Zulke dingen geeft zij mij … Het is heel dankbaar om moeder van zo’n kind te zijn.

9. Omgekeerd, welke kenmerken bij jou en je dochter zorgen ervoor dat je niet altijd de ouder bent die je zou willen zijn?

Als Yentl het varken uithangt of weigert om aan tafel te komen of mijn gsm weggooit, omdat ze niet naar tv mag kijken, dan kan ik echt kwaad worden. Vorige week wou ze een chocolaatje, maar ze moest van mij eerst haar druiven opeten. Dan vroeg ze: “Wie ben jij om te zeggen dat ik mijn druiven moet opeten?” Taal is nooit haar sterkste punt geweest, maar sinds dit schooljaar heeft ze veel sneller een antwoord klaar. Grenzen aftoetsen en alles zelf willen doen, dat maakt het soms lastig. Ik zei het ook al tegen de medewerkers van Adoptiehuis: “Yentl is een godsgeschenk waar ik grijs haar van krijg.” (lacht)

10. Ouders zijn er in alle soorten en maten, maar als jouw situatie anders is dan wat je vaak rondom je ziet, dan kan dat vragen oproepen. Ervaar je in je ouderschap dat je zogezegd ‘anders’ bent dan andere ouders?

Tgoh, ik heb het geluk om een diverse familie- en vriendenkring te hebben. In onze dichte omgeving zijn verschillende gezinssituaties geen taboe. Yentl weet dat er verschillende soorten gezinnen zijn en we praten daar ook over. Ook in de crèche en op school zijn ze daar altijd op een goede manier mee omgegaan. Yentl heeft al periodes gehad waar ze veel naar haar vader vraagt. Ze weet dat ze een papa heeft, maar hij is ongekend. Ze fantaseert dan enorm over haar papa en dat mag.

11. Welke plaats neemt de ouderrol in jouw leven in?

Het moederschap staat op een gedeelde eerste plaats met mijn werk, denk ik. Werken moet financieel gezien, maar het is voor een groot stuk ook mijn sociaal leven.

Om beide rollen beter te combineren, neem ik momenteel tijdskrediet. Ik heb een halve dag per week vrij die gevuld wordt met boodschappen doen, strijken, naar het containerpark gaan … En als er geen superdringende zaken zijn durf ik mij al eens in de zetel te leggen. Dan zet ik mijn wekker een uur later en dan heb ik een uurtje voor mezelf gehad.

12. Hoe heb jij jouw opvoeding ervaren en wat wil je anders doen?

Mijn moeder heeft ons opgevoed met de beste bedoelingen en grootste liefde, maar ze was vrij streng. Complimenten gaf ze niet vanuit het idee dat we de lat dan hoger zouden leggen. Dat gebrek aan bevestiging heeft lang aan mijn zelfvertrouwen geknaagd, maar ik verwijt het haar niet. Ze verloor haar vader op jonge leeftijd en moest als oudste dochter de touwtjes in handen nemen, maar ik probeer het zelf wel anders te doen.

Daarnaast was er bij ons thuis ook geen cultuur van praten over emoties en heb ik wel fysieke affectie gemist. We waren met vijf kinderen thuis en ik was de oudste. De schoot was nooit vrij voor mij, want er was altijd een jongere die er meer nood aan had. Gezellig samen dingen doen, knuffelen in de zetel, samen spelen, praten over gevoelens … Daar probeer ik aandacht aan te geven bij Yentl.

13. Wat wil je graag behouden uit je eigen opvoeding?

Mijn ouders waren cultureel heel betrokken. Wij mochten sporten en gingen naar de muziekschool. Wij kregen huisdieren, want we hadden een hele grote tuin. Dat laatste kan ik Yentl niet geven in de stad en broers en zussen helaas ook niet, maar die brede, open opvoeding wil ik haar ook bieden.

Daarnaast zijn familiebanden bij ons heel belangrijk. Dat wil ik haar ook meegeven, inclusief de band met haar biologische familie.

14. Ben je bewust bezig met de manier waarop je Yentl opvoedt?

Ja, toch wel. Ik wil Yentl veel zelfvertrouwen en respect voor anderen meegeven. Ook wil ik haar een hele stevige basis meegeven: een gevoel van veiligheid, vertrouwen en weten dat alles besproken kan worden. Op een bepaald moment zal Yentl haar volledige adoptieverhaal kennen en die stevige basis zal nodig zijn.

15. Op social media zie je vaak enkel de leuke momenten. Dat kan voor druk zorgen bij ouders. Ervaar jij soms druk om de perfecte mama te zijn?

Nee, totaal niet. Ik zag in mijn job al zo veel kinderen met hun ouders, waardoor ik vlot kan relativeren. Ik wil het goed doen voor Yentl op een manier die voor mij goed voelt en waarvan ik denk dat het voor haar ook goed is. Dat staat los van sociale media.

Dit interview vond plaats in het kader van het belevingsonderzoek van EXPOO rond ‘ouderschap in een diverse samenleving’. Steunpunt Adoptie werkte hieraan mee door verschillende adoptieouders te interviewen.

*Om privacyredenen werden de namen in dit interview gewijzigd.

Interview: Kristina Van Remoortel, educatief & nazorgmedewerker
Tekst: Kristien Wouters, stafmedewerker

Gepost in: Interview