Contacteer ons of spring binnen op Raas van Gaverestraat 67b in Gent.

Ontdek onze groepsbegeleidingen, en evenementen.

Het laatste nieuws en interessantste weetjes over de wereld van adoptie.

Ontdek een hulpverlener bij jou in de buurt via deze handige adoptiekaart.

Wil je meer weten?

Hier vind je meer informatie over uiteenlopende thema's zoals belang van het kind, specifieke ondersteuningsbehoeften, nazorg, opvoeding, identiteit en herkomst.

Sociale ongelijkheid en wanpraktijken:

  • "Voorbij transnationale adoptie - Een kritische en meerstemmige dialoog": Boek over machtsstructuren en sociaal-politieke contexten bij transnationale adoptie
  • Samenvatting onderzoek: Van primal naar colonial wound (2020)
  • Samenvatting onderzoek: Zoeken naar je kind als een vorm van verzet (2024)
  • Geadopteerden die hun erfgoedtaal opnieuw leren: Een postkoloniale lezing van taal en dialoog in transnationale adoptie

Bekijk alles

Financiële en andere steun aan herkomstlanden: aandachtspunten en alarmsignalen

Een reis naar je geboorteland of het herkomstland van je adoptiekind kan leiden tot het verlangen om kinderen in tehuizen of voorzieningen op een of andere manier te ondersteunen. Hoewel financiële steun goedbedoeld is, kan het onbedoelde, negatieve gevolgen hebben voor kinderen en gezinnen in herkomstlanden. International Social Service (ISS) maakte hierover een brochure (2020) met als doel (kandidaat-)adoptieouders en volwassen geadopteerden te helpen bij het nemen van beslissingen over de financiële steun die ze geven aan instanties voor, tijdens en na adoptie.

Hoewel giften en donaties met goede bedoelingen worden gegeven, waarschuwt ISS dat ze systemen kunnen bevorderen waar financieel gewin boven het belang van het kind wordt gesteld. Het gaat om bijdragen die niet direct gekoppeld zijn aan specifieke diensten (zoals vertalingen of begeleiding ter plaatse), maar zogenaamd gebruikt worden om kosten te dekken van de instantie die voor de kinderen zorgt.

Dergelijke financiële steun kan en heeft in sommige gevallen geleid tot illegale praktijken, waarbij kinderen onterecht adoptabel worden verklaard zonder toestemming van hun ouders, omdat dit een inkomstenbron vormt voor de betrokken instantie.

Aandachtspunten bij giften

Ben je in het land van herkomst en wil je een gift doen of wordt jouw financiële steun gevraagd? Stel jezelf dan deze vragen:

  • Wie vraagt er mijn financiële steun? Welke belangen heeft deze persoon? Is er sprake van belangenvermenging? Welke evidentie heb ik dat er géén belangenvermenging is?
  • Waarvoor wordt mijn bijdrage gebruikt? Is er een transparant systeem om te controleren dat mijn bijdrage hiervoor effectief wordt gebruikt?
  • Is mijn bijdrage verplicht of is er een sterke verwachting dat ik een bijdrage doe?
  • Is mijn bijdrage redelijk voor de doeleinden? Is het gevraagde bedrag gekoppeld aan de reële kostprijs in het land van herkomst?
  • Wordt er een officieel bewijs van ontvangst gegeven? Gaat het om contante betalingen?
  • Draagt mijn bijdrage bij aan het ondersteunen van gezinnen in de zorg voor hun kinderen (bv. door financiële of materiële hulp te verstrekken)?
  • Als een kind niet bij het gezin kan blijven, zorgt mijn bijdrage er dan voor dat het toegang krijgt tot geschikte alternatieve zorg (bv. pleegzorg)?
Alarmsignalen voor kandidaat-adoptanten

De brochure bevat alarmsignalen specifiek voor kandidaat-adoptanten, zoals: Wist ik dat een bijdrage gevraagd zou worden? Is de centrale autoriteit op de hoogte dat mij dit gevraagd wordt? Wordt deze gift van mij verwacht om de adoptieprocedure voort te kunnen zetten? Is de gevraagde gift binnen proportie?

Voor kandidaat-adoptanten is het belangrijk om te onthouden dat de kosten(posten) van de adoptieprocedure op voorhand duidelijk moeten zijn. Mocht er in het herkomstland toch om onverwachte vergoedingen, giften of donaties gevraagd worden, is het van belang om het Vlaams Centrum voor Adoptie te contacteren, zodat zij op een gepaste en ethische manier kunnen reageren.

Ga niet in op deze verzoeken, ook als het de afronding van de adoptieprocedure in gevaar brengt. Het is een garantie dat de adoptie echt in het belang van het kind is en dat het niet gaat om handel in kinderen. Het draagt er ook toe bij dat toekomstige adopties ethisch zullen verlopen.

Zeg nee tegen ‘voluntourism’

Naast financiële steun zijn er risico’s verbonden aan vrijwilligerswerk in kindertehuizen, zogenaamd ‘vrijwilligerstoerisme’. Het Better Volunteering-initiatief van het Better Care Network waarschuwt in deze infografiek voor de risico’s, zoals vrijwilligers die zorgen voor kwetsbare kinderen zonder daarvoor opgeleid te zijn en het risico dat kinderen zich aan hen hechten, terwijl de vrijwilligers kort daarna weer vertrekken.

Zonder het te beseffen, dragen vrijwilligers bij aan de uitbuiting van kinderen: kinderen worden gezien als iets wat 'ervaren' moet worden door een (betalende) bezoeker. Er ontstaat als het ware een vraag voor ‘wezen’ en ‘weeshuizen’, terwijl er wetenschappelijke consensus is dat we moeten afstappen van grote residentiële instellingen en moeten gaan naar alternatieve vormen van zorg voor kinderen (zie onder).

Hoe kan je wel steunen?

ISS raadt aan om ngo’s te steunen die zich richten op:

  • Het ondersteunen van gezinnen om samen te blijven (door financiële of materiële hulp en begeleiding).
  • Het promoten van familiegerichte alternatieve zorg voor kinderen die niet bij hun ouders kunnen blijven zoals pleegzorg of zorg binnen de familie.
  • Het overtuigen van donateurs om preventieve programma’s en familiegerichte alternatieve zorg te steunen in plaats van weeshuizen en residentiële instellingen.
  • Het bestrijden van 'voluntourism', waarbij onervaren vrijwilligers zorg dragen voor kinderen in voorzieningen.

Daarnaast kan je contact opnemen met Unicef die zicht heeft op betrouwbare, lokale organisaties in herkomstlanden.

Meer weten? De Engelstalige brochure ‘Financial and other support to countries of origin linked to intercountry adoption: a guide for prospective adoptive parent(s), adoptive families and older adoptees. Avoiding unintended risks associated with well-intentioned acts’ (2020) van ISS kan je hier downloaden.

Tekst: Kristien Wouters

Publicatiedatum: oktober 2024