Contacteer ons of spring binnen op Raas van Gaverestraat 67b in Gent.

Ontdek onze groepsbegeleidingen, en evenementen.

Het laatste nieuws en interessantste weetjes over de wereld van adoptie.

Ontdek een hulpverlener bij jou in de buurt via deze handige adoptiekaart.

Wil je meer weten?

Hier vind je meer informatie over uiteenlopende thema's zoals belang van het kind, specifieke ondersteuningsbehoeften, nazorg, opvoeding, identiteit en herkomst.

Racisme en vooroordelen:

  • Hoe maak ik mijn adoptiekind weerbaar tegen racisme?
  • Omgaan met diversiteit bij adoptie
  • Racisme bij geadopteerden: Vijf getuigenissen

Bekijk alles

Omgaan met diversiteit bij adoptie

‘Een kind krijgen’ betekent een nieuwe mens opnemen in het gezin.  Een persoon met een eigenheid: een eigen karakter, eigen wil, eigen noden, eigen kenmerken, … .  Of het nu om de geboorte van een baby gaat of de adoptie van een kind, kinderen komen met een eigen bagage. 

Vooral bij baby’s wordt vaak verwacht dat je die kan maken en kneden naar je eigen wil. 

Dit klopt niet. Soms lijkt een kind op dat kind dat we gedroomd hadden en soms helemaal niet. Hopelijk past de volwassene zijn droombeeld aan eens het reële kind er is en evolueren droom en realiteit samen. 

Dit heeft dit niets met adoptie op zich te maken maar met het aanvaarden van een kind in al zijn aspecten, of het nu een biologisch eigen of een geadopteerd kind is.

Kunnen omgaan met diversiteit voor welslagen van adoptie  

Een nieuw kind  in een gezin betekent dat er weer meer diversiteit aanwezig is binnen het gezin.  Elke persoon is uniek en elk aspect van zijn/haar identiteit moet erkend worden.  Bij adoptiekinderen is die diversiteit of eigenheid nog explicieter dan bij biologisch eigen kinderen.

Uit de literatuur blijkt dat het welslagen van adoptie veeleer te maken heeft met het kunnen omgaan met en openstaan voor diversiteit : accepteren van de adoptiestatus, rekening houden met de eigenheid van het kind, respecteren van de achtergrond van het kind, … dan met de leeftijd van het kind bij de plaatsing, samenstelling van het gezin, geslacht van het kind, huidskleur of land van herkomst.

Respect voor de eigenheid van je kind

Vanzelfsprekend heeft de mate waarin het kind en de ouders zich kunnen hechten aan elkaar ook een grote invloed op de relatie tussen ouders en kind.  Maar aan de basis van het hechtingsproces ligt het respect voor de eigenheid van het kind. 

Het kind moet het gevoel hebben dat hij/zij er mag zijn, in al zijn aspecten.  Als de geadopteerde het gevoel krijgt dat hij zich eerst moet aanpassen en een aantal zaken moet verliezen vooraleer hij/zij geaccepteerd wordt is dit niet opbouwend voor de hechtingsrelatie en zijn eigenwaardegevoel. 

Ontwikkeling van identiteit

(Adoptie)kinderen ontwikkelen hun identiteit naargelang ze ouder worden.  Identiteit is geen constant gegeven en er komen steeds nieuwe aspecten bij of sommige aspecten krijgen een grotere waarde tijdens bepaalde levensfasen. 

Zo kan bijvoorbeeld het ‘afgestaan zijn’ op bepaalde momenten in zijn leven een essentiële rol spelen terwijl op andere momenten dit aspect geen aandacht krijgt

Adoptiekinderen beginnen hun leven in een bepaald land, cultuur, klimaat, …, binnen bepaalde omstandigheden.  Op een bepaald moment worden zij naar een ander land, cultuur, klimaat, … overgebracht en beginnen een heel nieuw leven. 

Een aantal aspecten van hun identiteit nemen zij mee terwijl een aantal andere verloren gaan.  Zij behouden bijvoorbeeld de fysieke kenmerken terwijl ze hun moedertaal verliezen, vaak tot hun grote spijt. 

Voor de geadopteerde, die Koreaans volgt om haar moedertaal terug te leren, klinkt het Koreaans even “Chinees” als voor de andere Vlaamse cursisten.  Voor sommige kinderen blijft de voorgeschiedenis onbekend terwijl anderen een uitgebreid dossier meekrijgen en eventueel contact met geboorteouders onderhouden. 

Voorgeschiedenis blijft deel uitmaken van de identiteit

Hoe zij met (het gemis van) deze voorgeschiedenis omgaan hangt af van verschillende factoren (temperament, interesse, reacties van omgeving, …).  Wat gemeenschappelijk is voor alle adoptiekinderen is dat hun voorgeschiedenis een deel blijft uitmaken van hun identiteit. 

En deze kan op verschillende tijdstippen in het leven, afhankelijk van persoon tot persoon een verschillende rol spelen.

Opvoeden van kinderen in een diverse samenleving

Ouders en begeleiders kunnen het denken , de gevoelens en het gedrag van kinderen beïnvloeden, zodat ze zich sterk voelen om negatieve invloed te weerstaan die vooroordelen en racisme op hun ontwikkeling kunnen hebben.  Louise Derman-Sparks, Amerikaanse moeder van twee zwarte adoptiekinderen en ontwikkelingspsychologe,  beschrijft 4 doelstellingen die essentieel zijn bij het opvoeden van kinderen in een diverse samenleving. 

1. Opvoeders kunnen een kind helpen een helder en stevig zelfbeeld op te bouwen.

Voor het ontwikkelen van een positief zelfbeeld, is het van belang dat kinderen alle aspecten van hun identiteit gewaardeerd weten. 

Dat wil zeggen dat elk aspect van hun identiteit als  normaal en OK gezien wordt door hun omgeving. 

Bijvoorbeeld: het behoren tot een adoptiegezin.  Als je geen enkel ander adoptiegezin, of andere diversiteit in gezinsvorm, kent, krijg je het gevoel dat je een uitzondering bent, een raar geval. Door contact met andere adoptiegezinnen of andere gezinsvormen krijg je de boodschap dat jouw gezin één van de verschillende soorten gezinnen is, en dus een volkomen normaal gegeven.

Het is dus van belang dat kinderen alle aspecten van hun identiteit kunnen terugvinden in hun omgeving.  Ouders kunnen zorgen dat zij zich niet steeds in een uitzonderingspositie bevinden door hieraan aandacht te geven. 

Zo kunnen zij boeken uitkiezen waarin ook kinderen met de huidskleur van hun adoptiekind in afgebeeld staan, of niet enkel de traditionele, stereotype gezinnen, boekjes met als thema adoptie, contacten met andere geadopteerden, elementen uit het geboorteland, …. . Ook de keuze van crèche of school kan bepalen of kinderen in contact komen met diversiteit in gezinssamenstelling of huidskleur, …

2. Ouders en opvoeders kunnen het kind stimuleren om met verschillen om te gaan.

Dit kan je doen door kinderen te leren dat iedereen onderdeel is van een geheel en dat er zeer veel verschillen zijn, niet alleen wat ras betreft.  

Zo leren kinderen dat er ondanks de verschillen heel veel gelijkenissen zijn tussen verschillende mensen en dat verschillen niet gaat om beter of slechter.

3. Het kind kritisch leren denken over vooroordelen. 

Dit kan je doen door aandacht te geven aan onjuiste afbeeldingen, stereotypen en vooroordelen waaraan kinderen worden blootgesteld en dit niet alleen in verband met ras maar ook in verband met man-vrouw, gezinsvormen, handicaps, enz. 

Belangrijk daarbij is dat adoptieouders ook geen stereotypen gaan hanteren, ook niet als die stereotypen niet onmiddellijk verband hebben met de afkomst van hun kind.

Respect voor de roots (geboortemoeder & -vader, land, cultuur, bevolkingsgroep, …) is essentieel.  Deze blijven immers deel uitmaken van zijn identiteit. 

Vooroordelen van adoptieouders tegenover bepaalde bevolkingsgroepen kan de keuze van land bepalen van waaruit zij een kind willen adopteren.  Zo kan bijvoorbeeld de idee dat Aziatische mensen intelligent zijn of Afrikanen lui, ervoor zorgen dat mensen al dan niet voor bepaalde landen kiezen. 

Deze vooroordelen kunnen ook verder een rol spelen in de opvoeding van de kinderen.

4. Het kind stimuleren om voor zichzelf en de anderen op te komen bij vooroordelen. 

Adoptieouders kunnen steunen door mee actie te ondernemen. 

Zo leren kinderen dat men mag optreden tegen racisme en discriminatie en dat zij er zelf ook een actieve rol kunnen spelen.

Auteur
Katherine D’Hoore,
Inhoudelijk coördinator Steunpunt Adoptie