Wil je meer weten?
Hier vind je meer informatie over uiteenlopende thema's zoals belang van het kind, specifieke ondersteuningsbehoeften, nazorg, opvoeding, identiteit en herkomst.
In deze kwantitatieve studie onderzochten Santona et al. (2022) hoe een terugreis naar het geboorteland (return travel) de etnische identiteit en het psychologisch welzijn van interlandelijk geadopteerden in Italië beïnvloedt. Hiervoor bevroegen ze 34 geadopteerden tussen 12 en 40 jaar die een terugreis maakten tussen 2000 en 2013.
De bevindingen tonen dat de emotionele ervaringen van geadopteerden tijdens de terugreis een impact hadden op hun gevoelens over adoptie. Ook veranderde de terugreis hun gevoel van verbondenheid (sense of belonging) met zowel Italië als hun herkomstland. Tot slot zagen de meeste geadopteerden de terugreis als een gedenkwaardige gebeurtenis die bijdroeg aan hun algemene kennis over hun herkomstland en -cultuur.
Een belangrijk aspect bij interlandelijke adoptie is de ontwikkeling van “etnische identiteit”. Dit verwijst naar een gevoel van verbondenheid met een specifieke etnische groep en de aanvaarding van de bijbehorende overtuigingen, gedragingen en waarden (Phinney, 1996; Phinney & Ong, 2007).
Verschillende studies hebben het belang hiervan benadrukt voor het welzijn, het zelfvertrouwen en de mentale gezondheid van kinderen.
Er zijn verschillende redenen waarom interlandelijk geadopteerden een terugreis maken. Tot nu toe gebeurde er vooral kwalitatief onderzoek naar terugreizen in het kader van zoektochten en reünies met geboorteouders. Deze studie neemt een kwantitatieve benadering.
Hoewel een terugreis waarschijnlijk een intense ervaring is voor alle geadopteerden, hangt de psychologische impact af van de leeftijd van de geadopteerde op het moment van de terugreis (Wilson & Summerhill-Coleman, 2013).
Oudere kinderen zijn beter in staat om hun gedachten, overtuigingen, bezorgdheden en emoties uiten en gaan doorgaans gemakkelijker om met de intense gevoelens en stress die de terugreis kan oproepen (Wilson & Summerhill-Coleman, 2013). Adolescenten slagen er vaak beter in de verschillende aspecten van hun adoptie te begrijpen en kunnen beter omgaan met complexe emoties. Ze zijn mogelijk ook meer geneigd om gedetailleerde informatie over zichzelf te zoeken en hun gevoelens te delen met vrienden en ouders (Mazzonis, 2010; Vadilonga, 2010).
Jongere kinderen daarentegen vinden de ervaring vaak verwarrend. Ze kunnen moeite hebben om zich aan te passen aan een nieuwe routine, een onbekende keuken en onbekende plaatsen. Sommige kinderen kunnen zelfs het doel van de terugreis verkeerd begrijpen en denken dat ze worden 'teruggestuurd' (Wilson en Summerhill-Coleman, 2013). Als de terugreis echter zorgvuldig wordt gepland, kan deze evenwel hun herinneringen versterken en bijdragen aan de integratie van hun vroegere en huidige identiteit.
Ongeacht de leeftijd van de geadopteerde dragen terugreizen doorgaans bij aan een beter begrip van de geboortecultuur. Hierdoor ontwikkelen sommige geadopteerden een versterkt “gevoel van verbondenheid” (sense of belonging). Dit verwijst naar het gevoel van persoonlijke betrokkenheid bij een omgeving of systeem waarvan men zichzelf als een essentieel onderdeel beschouwt (Hagerty et al., 1996), en uit zich in een gevoel van trots op afkomst en een sterk gevoel van nauwe connectie met een etnische of culturele groep.
Niet voor alle geadopteerden is het gevoel van verbondenheid vrij van ambiguïteit. Sommigen kunnen zich identificeren met twee verschillende culturen, maar zonder een echt gevoel van verbondenheid met één van beide (Goss, Byrd & Hughey, 2017; Meyers, 2020).
Terugreizen zijn tegelijk ook een uitdaging voor adoptiegezinnen (Powers, 2011). Het plannen van zulke reizen vraagt compromissen en samenwerking tussen kinderen en ouders, waardoor de terugreis niet noodzakelijk op dezelfde manier ervaren wordt door beide partijen. Verleden, heden en toekomst worden met elkaar verweven, wat leidt tot een situatie met sterke emotionele connotaties (Gustafsson, et al., 2020), waarbij geadopteerden vaak zowel nieuwsgierig als bang zijn voor wat ze zullen ontdekken in het geboorteland (Miller, 2013).
Deze studie onderzoekt hoe de ervaring van de terugreis samenhangt met de identiteitsbeleving en het psychologisch welzijn van interlandelijk geadopteerden in Italië.
Hiertoe werden 34 geadopteerden (14 vrouwen en 20 mannen) tussen 12 en 40 jaar oud in 2017 en 2018 retroactief bevraagd over hun gevoelens voor, tijdens en na de terugreis. De deelnemers waren tussen de 0 en 12 jaar op het moment van de adoptie, waarbij de meerderheid (n=26) max. 5 jaar was.
De terugreizen vonden plaats tussen 2000 en 2013 met adoptieouders, siblings of vrienden naar Brazilië (n=1), Cambodja (n=2), Colombia (n=6), Ethiopië (n=10), India (n=10), Peru (n=2), Sri Lanka (n=1), Thailand (n=2).
Vijftien deelnemers maakten de terugreis als jongvolwassene (19-27j), 8 als adolescent (14-18j), 5 als pre-adolescent (11-12j), 3 als kind (6-10j) en 3 als volwassene (28-30j). De gemiddelde leeftijd bij de terugreis was 18,7 jaar.
Op het moment dat de vragenlijst werd ingevuld, varieerden de leeftijden van de deelnemers tussen 12 en 40 jaar, met een gemiddelde leeftijd van 24 jaar. De verdeling was als volgt: 12 volwassenen (28-40j), 11 jongvolwassenen (19-27j), 9 adolescenten (14-18j) en 2 pre-adolescenten (12-13j).
Achttien deelnemers waren student, 11 gaven aan fulltime te werken en 5 waren werkloos. De meerderheid (n=26; 77%) had geen relatie, terwijl slechts 6 deelnemers (19%) getrouwd waren.
De vragenlijst was speciaal ontworpen om de herinneringen van de deelnemers aan hun terugreis te verzamelen. Deze peilde naar de praktische organisatie van de terugreis, het doel ervan, het gedrag van reisgezellen tijdens de terugreis, de betekenis die iedereen aan de ervaring gaf, de emotionele impact van de terugreis en andere effecten die de deelnemers wilden beschrijven.
Daarnaast werd er specifiek gekeken naar twee effecten die in de literatuur vaak worden genoemd, namelijk etnische identiteit en psychologisch welzijn.
De Multigroup Ethnic Identity Measure - Revised (MEIM-R) (Phinney, 1992) werd gebruikt om de etnische identiteit van de deelnemers te meten. Dit instrument bevat twee subschalen:
Het psychologisch welzijn van de deelnemers werd gemeten met de Psychological Well-Being Scale (PWB) (Ryff & Keyes, 1995). Deze zelfrapportagevragenlijst bevat 84 items, verdeeld over zes dimensies: (1) autonomie, (2) omgevingsbeheersing, (3) persoonlijke groei, (4) positieve relaties met anderen, (5) doel in het leven en (6) zelfacceptatie.
Om te peilen naar de algemene motivatie van de deelnemers voor het maken van de terugreis werd hen gevraagd om op een vijfpuntenschaal aan te geven in welke mate zij de terugreis wilden maken (1 = niet gewenst; 5 = sterk gewenst). De resultaten toonden aan dat de algemene motivatie hoog was (M = 3,81) waarbij slechts 8% van de deelnemers aangaf onverschillig te staan tegenover het maken van de terugreis.
Daarnaast werd er gevraagd naar specifieke motieven voor de terugreis. Deze motieven werden beoordeeld op een vierpuntenschaal (1 = helemaal niet akkoord; 4 = helemaal akkoord). De antwoorden vielen in twee categorieën:
| MOTIVATIE | GEMIDDELDE (M) | STANDAARDDEVIATIE (SD) |
| Ik had de behoefte om te begrijpen wie ik echt ben | 3,19 | 1,17 |
| Ik voelde me onvolledig | 3,03 | 1,40 |
| Ik had twijfels over mezelf | 2,78 | 1,43 |
| Ik ben altijd trots op mezelf geweest, maar wilde dit gevoel versterken | 3,03 | 1,20 |
| Ik voelde me altijd niet alleen Italiaans, maar alsof ik ook bij een andere cutuur hoorde | 3,50 | 1,34 |
| Ik hield van mijn geboorteland vóór de reis en voelde me ermee verbonden | 3,03 | 1,20 |
| Ik was nieuwsgierig om te begrijpen wat ik gemeen had met mensen die in mijn geboorteland wonen | 3,69 | 1,20 |
| Ik was nieuwsgierig om te begrijpen wat ik zou voelen bij het ontmoeten van mensen die in mijn geboorteland wonen | 3,66 | 1,15 |
| Ik wilde de plaatsen van mijn kindertijd zien | 4,16 | 1,11 |
| Ik wilde de mensen zien die belangrijk zijn geweest in mijn kindertijd | 3,31 | 1,37 |
| Ik wilde meer informatie over mijn geschiedenis | 3,97 | 1,30 |
| Ik wilde gewoon op vakantie gaan | 1,84 | 1,24 |
Om inzicht te verkrijgen in de emotionele ervaringen van de geadopteerden tijdens de terugreis, werd hen gevraagd om via een vijfpuntenschaal (1 = helemaal niet akkoord; 5 = helemaal akkoord) aan te geven in welke mate ze specifieke emoties ervaren hadden. Het ging om emoties zoals blijdschap, verrassing, nostalgie, verdriet, verwarring, woede, angst, minachting en spijt.
De twee meest gerapporteerde emoties waren blijdschap (M=3,89) en verrassing (M=3,56), gevolgd door verwarring en droefheid. De minst gerapporteerde emoties waren spijt (M=1,94) en minachting (M=1,43). Vrouwen en oudere mensen rapporteerden meer negatieve emoties dan mannen en jongere mensen.
Echter, over het algemeen bracht de terugreis vooral positieve gevoelens teweeg ten aanzien van het verleden van de geadopteerde en diens geboortecultuur. Het bezoeken van belangrijke plaatsen en het ontmoeten van mensen uit hun kindertijd droegen bij aan een gevoel van voldoening en welzijn.
Een bevinding was dat negatieve emoties tijdens de terugreis samenhingen met de ontwikkeling van positieve gevoelens over adoptie. Dit ligt in lijn met eerder onderzoek waarin wordt aangegeven dat terugreizen een invloed heeft op hoe geadopteerden naar hun adoptie kijken (Chistolini, 2017; Mazeaud, Harf & Baubet, 2015; Wilson & Summerhill-Coleman, 2013). Een terugreis helpt bij het creëren van een nieuwe identiteit. Het integreert het verleden en het heden, en bevordert een gevoel van verbondenheid en continuïteit met hun persoonlijke geschiedenis.
Deelnemers gaven ook aan dat de terugreis hen hielp bij het vergaren van kennis over hun geboorteland en -cultuur, wat de bevindingen van eerdere studies bevestigt (Marschall, 2014; Powers, 2011).
Wat betreft Italië (hun adoptieland), gaven de deelnemers aan zich voor de reis al sterk met het land verbonden te voelen. Deze verbondenheid bleef na de reis onveranderd. Ondanks de heftige emoties die de terugreis opriep, voelden ze zich meer verbonden met Italië dan met hun geboorteland. Tegelijkertijd versterkte de terugreis hun gevoel van betrokkenheid met hun geboorteland. Dit suggereert dat een terugreis het gevoel van verbondenheid met beide identiteiten (adoptie- en geboortecultuur) kan versterken, zonder dat de ene de andere uitsluit (Ferrari & Rosnati, 2013).
Opvallend genoeg werd er geen verband gevonden tussen etnische identiteit en leeftijd op het moment van adoptie, noch tussen etnische identiteit en psychologisch welzijn. Dit suggereert dat geadopteerden een voldoende niveau van welzijn kunnen bereiken door verschillende soorten relaties en niveaus van verbondenheid met hun geboorteland (Greco & Rosnati, 2008).
Deze studie onderzocht de herinneringen van een groep interlandelijk geadopteerden die een terugreis maakten naar hun herkomstland. De resultaten bieden inzicht in hun emoties op verschillende momenten tijdens het proces en verduidelijken de relatie tussen hun perceptie van de terugreis, hun etnische identiteit en hun psychologisch welzijn. Het innovatieve van de studie was het gebruik van kwantitatieve methoden om de impact van terugreizen te evalueren.
De resultaten van deze studie laten zien dat terugreizen een positief effect hebben op de identiteit van geadopteerden en de perceptie van hun relatie met hun geboorteland. Een terugreis maakt de cirkel rond voor geadopteerden en lijkt een waardevolle stap te zijn in het exploreren van het verleden en het aanpassen aan het heden.
Bron: Santona, A., Tognasso, G., Carella, C., Gorla, L., Raymondi, M., & Chistolini, M. (2022). Psychological implications of the ‘Back to the Origins’ journey for intercountry adoptees. Adoption & Fostering, 46(1), 60-72. https://doi.org/10.1177/03085759221080216
Tekst: Kristien Wouters
Geadopteerden helpen geadopteerden
Kom via een online platform in contact met andere geadopteerden. Een plaats om vrijuit te kunnen praten over alles wat je bezighoudt. Dat kan anoniem gebeuren, maar geadopteerden kunnen ook gekoppeld worden aan een vaste buddy.
Ga naar a-buddy.be