Contacteer ons of spring binnen op Raas van Gaverestraat 67b in Gent.

Ontdek onze groepsbegeleidingen, en evenementen.

Het laatste nieuws en interessantste weetjes over de wereld van adoptie.

Ontdek een hulpverlener bij jou in de buurt via deze handige adoptiekaart.

Wil je meer weten?

Hier vind je meer informatie over uiteenlopende thema's zoals belang van het kind, specifieke ondersteuningsbehoeften, nazorg, opvoeding, identiteit en herkomst.

Welzijn en zorgbeleid:

  • Focusgroepenonderzoek over nazorg aan adoptieouders in Vlaanderen (2010)
  • Adoptiesensitieve begeleiding van volwassen geadopteerden: wat houdt dit in?
  • Focusgroepenonderzoek over nazorg aan geadopteerden in Vlaanderen (2015)
  • Samenvatting onderzoek: Tevredenheid van geadopteerden (2019)

Bekijk alles

Adoptiesensitieve begeleiding van volwassen geadopteerden: wat houdt dit in?

Adoptie is een complex proces dat geadopteerden, geboortefamilies en adoptiefamilies levenslang met elkaar verbindt en een invloed kan hebben op hun hulpvragen. Voldoende kennis hebben en sensitief zijn voor de uitdagingen en vraagstukken waarmee individuen in de adoptiedriehoek te maken krijgen, kan hulpverleners helpen bij het begeleiden van adoptiebetrokkenen.

We geven daarom graag enkele tips mee uit het artikel ‘Counseling Adopted Persons in Adulthood’ van Baden & Wiley (2007) dat onderzoeks- en praktijkliteratuur en verschillende casussen in de begeleiding van volwassen geadopteerden samenlegt.

De tips zijn bedoeld voor psychologen die werken met volwassen geadopteerden, maar zijn ook zinvol voor andere professionals die volwassen geadopteerden of adoptiebetrokkenen begeleiden.

Wanneer je werkt met volwassen geadopteerden, zijn de volgende zaken behulpzaam:

Adoptieverhalen worden gekenmerkt door diversiteit en complexiteit. Vermijd overgeneralisatie en respecteer de eigenheid van je cliënt.

Stigma en vooroordelen rond adoptie bestaan in verschillende contexten (bv. binnen families, de maatschappij, de media) en kunnen een impact hebben op het leven van een geadopteerde. Probeer de ervaringen van je cliënt te begrijpen, rekening houdend met de manier waarop de maatschappij naar adoptie kijkt, evenals de kwetsbaarheden, veerkracht en het aanpassingsvermogen van je cliënt. Zie hierover ook 'adoptie microagressies'.

Adoptieouders en geboorteouders worden symbolisch met elkaar verbonden door de geadopteerde die twee ouderparen heeft. Houd tijdens therapie rekening met de positie van je cliënt in de adoptiedriehoek en de impact die deze positie op je cliënt kan hebben, bv. naar loyaliteit en identiteitsvorming toe. 

Door hun positie als afgestaan en geadopteerd kind, wordt er soms naar geadopteerden verwezen als ‘adoptiekinderen’, ook wanneer zij al lang volwassen zijn. Dit kan leiden tot gevoelens van infantilisering, met mogelijke impact op het zelfbeeld van je cliënt, en binnen verschillende contexten (bv. binnen families, wetgeving).

Zoeken of willen zoeken naar de geboortefamilie hoort bij een normale ontwikkeling, maar is niet noodzakelijk.

Zoek een evenwicht tussen het ontkennen (‘rejection of differences’) en het benadrukken van verschillen (‘insistence on differences’) (Kirk, 1964). Geadopteerden hebben unieke ervaringen en uitdagingen door hun adoptiestatus, maar niet alles is toe te schrijven aan afstand en adoptie.

Adoptie heeft een ontwikkelingsgericht karakter: de betekenis van adoptie evolueert gedurende het leven. (H)erken veelvoorkomende mijlpalen (Brodzinsky et al., 1992), zoals interesse in of vermijding van adoptievragen en de wens om te zoeken.

Identiteit is een belangrijk thema voor geadopteerden, inclusief etnische identiteit voor transetnisch geadopteerden (bv. Baden & Steward, 2000; Lee, 2003) (zie hierover ook 'reculturatie'). Geadopteerden hebben een meervoudige identiteit die ze doorheen hun leven moeten balanceren:

  • geboorte-identiteit: de identiteit die voortkomt uit de oorspronkelijke familie en achtergrond voordat de adoptie plaatsvond, zoals de oorspronkelijke naam, culturele/etnische achtergrond en banden met biologische familie,
  • adoptie-identiteit: de betekenis van adoptie voor de geadopterde en de manier waarop adoptie geïntegreerd wordt in het bredere zelfbeeld, zoals omgaan met ontbrekende puzzelstukken,
  • geadopteerde-identiteit: de geleefde ervaring als geadopteerde die vaak unieke uitdagingen bevat, zoals het omgaan met verlies, het zoeken naar herkomst en het zich bevinden tussen verschillende werelden,
  • individuele identiteit.

Complexe problemen zoals hechtingsstoornissen, trauma of onbekende erfelijke kwesties kunnen de therapiebehandeling compliceren.

Bij sommige geadopteerden hebben levenservaringen geleid tot een ‘cumulatief adoptietrauma’ (Lifton, 1994), waarbij de moeilijkheden niet simpelweg het gevolg zijn van afgestaan zijn, adoptie, stigmatisering, identiteit of het opgroeien als geadopteerde, maar eerder het cumulatieve effect ervan.

Tot slot wordt ook het kader van Wiley & Baden (2005) aangehaald. Dat stelt dat je je als adoptiesensitieve psycholoog bewust bent van:

  • je eigen attitudes en vooroordelen m.b.t. afstand en adoptie (bv. over het afstaan van een kind, openheid in adoptie, zoeken naar geboortefamilie);
  • de sociale en culture factoren die een impact hebben op adoptiebetrokkenen (bv. etniciteit, sociaal-economische status, familiedynamieken) (cf. APA multiculturele richtlijnen);
  • de politieke (bv. hervormingen) en economische aspecten (bv. commercialisering), evenals de portrettering van adoptie in de media en de mogelijke impact hiervan op je cliënt;
  • de informatiebronnen en hulpmiddelen die beschikbaar zijn voor geadopteerden, zoals lotgenotengroepen, bestaande instanties (al dan niet in de adoptiesector), online bronnen, leesmateriaal, hulp bij zoektochten en belangenorganisaties (Grotevant, 2003);
  • de zeven kernthema’s van adoptie (Silverstein & Kaplan, 1988):
  1. verlies,
  2. afwijzing,
  3. schuld en schaamte,
  4. rouw,
  5. identiteit,
  6. intimiteit: moeilijkheden hiermee als gevolg van alle voorgaande thema’s die spelen,
  7. controle: moeilijkheden met zelfactualisatie en zelfcontrole als gevolg van geen controle te hebben gehad over afgestaan en geadopteerd worden. 

Zoek je advies in de begeleiding van een adoptiebetrokkene? Als professional kan je bij ons (gratis) terecht met specifieke nazorgvragen in het kader van de begeleiding van cliënten. Stuur een mailtje naar info@steunpuntadoptie.be of bel ons op 078 15 13 27.

Bron: Baden, A. L., & Wiley, M. O. (2007). Counseling adopted persons in adulthood: Integrating practice and research. The Counseling Psychologist, 35(6), 868–901. https://doi.org/10.1177/0011000006291409

Tekst: Kristien Wouters

Publicatiedatum: oktober 2024