Oudertrainingen voor adoptieouders van tieners - Lieve Wijckmans

Steeds vaker krijgen onze nazorgmedewerkers opvoedingsvragen van ouders van geadopteerde tieners. Soms zijn tieners depressief en sluiten ze zich volledig af, andere tieners stellen agressief gedrag, weer andere stellen seksueel grensoverschrijdend gedrag.

We zijn ons meer gaan verdiepen in pubergedrag, de ontwikkeling van de hersenen in deze levensfase, maar we bleven een beetje op onze honger zitten om gezinnen met tieners concrete handvatten te geven.

VAG organiseerde dit jaar een vormingsavond in de verschillende provincies over Nieuwe Autoriteit/Geweldloos Verzet. De visie van Geweldloos Verzet van Haim Omer, sprak ons erg aan en biedt heel wat mogelijkheden voor adoptiegezinnen met pubers.

Steunpunt Adoptie is op zoek gegaan naar mensen waarmee wij kunnen samenwerken om gezinnen te ondersteunen en we kwamen terecht bij Lieve Wijckmans. Zij werkt bij OBC Ter Wende in Leuven. Zij zal vanaf dit najaar, in Leuven, oudertrainingen organiseren voor adoptieouders van tieners (vanaf 10 jaar).

Steunpunt Adoptie: Wie is Lieve Wijckmans?

“Ik woonde samen met mijn ouders, broers en zus, naast een gezin met o.a. 2 gekleurde adoptiekinderen. We trokken veel samen op. Het concept ‘adoptie’ is iets waar dus ik mee opgegroeid ben. Het thema heeft mij van jongs af aan geboeid: “Is dat dan anders?”, “Wat is daar dan anders aan?”. Ik vermoed dat ik daarom ook geïnteresseerd ben geraakt in hoe gezinnen in elkaar zitten, hoe kinderen opgroeien en wat hechting betekent, … Ik ben maatschappelijk werk gaan studeren en kort na mijn studie beginnen werken in het observatie- en behandelingscentrum Ter Wende.

Eenmaal in het werkveld heb ik in Ter Wende, in eerste instantie als leefgroepsbegeleider, een aantal adoptiekinderen en hun gezinnen begeleid. Ik heb daar nog veel herinneringen aan omdat het mij raakte: de hechte band, maar soms ook het moeilijke van die band, het aantrekken en afstoten, soms willen loslaten maar dat niet kunnen, het zoeken naar wat gepast is in afstand en nabijheid, de grote zoektocht van zowel ouders als kinderen, het verdriet maar ook de vreugde als het wel lukt.

Door mijn interesse om met gezinnen te werken, ben ik een therapieopleiding gaan volgen, omdat ik graag met het gezin in zijn geheel aan de slag wou gaan. Na mijn opleiding relatie- en gezinstherapie ben ik als gezinstherapeute blijven werken in Ter Wende. Samen met dr. Jan Devos heb ik een artikel geschreven over “werken met adoptiegezinnen”. “Laat ik je (niet)los?” Hierin werd de dans omschreven tussen hulpverleners en adoptiegezinnen. Het patroon dat zich afspeelt tussen adoptieouders en kinderen kan zich ook voordoen tussen adoptieouders en hulpverleners. Het dilemma, waar mag ik dicht bij zijn en waar moet ik afblijven?

Ondertussen ben ik ook opleider binnen Rapunzel, opleidingscentrum in Diest, dat workshops en lange opleidingen aanbiedt binnen o.a. het systeemdenken en gezins- en relatietherapie. Ik werk daar vooral in 2-jarige opleiding voor gezinscounselors. Ik richt mij vooral op systeemvisie, maar ook op het NVR (Non Violent Resistance).”

Steunpunt Adoptie: Hoe werken jullie in Ter Wende met NVR?

“We zijn binnen Ter Wende geboeid geraakt door de Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet van Haim Omer door onze vorige psychiater Dr. Hendrik Vanmoorter, die steeds bezig was met zoeken naar verbinding binnen gezinnen. Hij had de boeken van Haim Omer gelezen en raakte erdoor geboeid. Een aantal mensen van ter wende zijn opleiding gaan volgen bij Omer in Israël. Via interne en externe opleidingen zijn verschillende mensen getraind om aan de slag te gaan met NVR. We hebben onze organisatie heel NVR-gericht uitgebouwd.

Mensen van Ter Wende willen dit met veel goesting naar buiten dragen omdat wij merken dat het werkt. Het helpt ouders om niet verlamd te worden door onmachtsgevoelens, uit de escalatie te blijven, netwerken in te zetten; waardoor kinderen het gevoel hebben dat hun ouders er voor hen zijn, ook al loopt het soms heel moeilijk. Wat ik ook doe, ze laten mij niet los. We helpen gezinnen en jongeren zich te organiseren om hun eigen netwerk in te zetten.

Een metafoor, waar wij heel erg in geloven, is dat van ouders als anker, voor jongeren die moeten gaan experimenteren, maar steeds terug kunnen komen, naar de haven. Ze kunnen altijd terug aan het anker komen hangen. Ouders krijgen het gevoel dat ze iets kunnen doen, ook al loopt hun kind weg, is het agressief, wil het niet meer naar school, ... Ze kunnen aan hun kind laten zien dat ze aanwezig blijven, vanuit waakzame zorg en verantwoordelijkheid, los van het protest. Deze visie biedt handvatten aan ouders om te handelen op momenten dat ze zich onmachtig voelen. Vanuit onze gedeelde ervaring zien we dat dit werkt.

In de trainingsgroep met ouders merken we dat ze veel steun aan elkaar hebben en dat er heel wat ervaring uitgewisseld wordt. Het delen van de dingen die je uitgeprobeerd hebt, geeft veel moed aan elkaar om zich te blijven inzetten. Eigenlijk zijn we ook gestart met de Nieuwe autoriteit en NVR omdat we zagen dat sommige ouders, vanuit onmacht, kozen voor een breuk. Maar je kan moeilijk werken met breuken en ze lijken soms definitief te zijn. We willen ook voorkomen dat het zover komt, dat de onmacht leidt tot een breuk. We helpen ouders onmacht om te buigen en terug verbinding te maken. NVR heeft ons hierin erg geholpen om een kader en visie uit te bouwen en in te zetten om dit met ouders samen te doen.”

Steunpunt Adoptie: Wat is jouw link met adoptie?

“Ik ben meter van een heel fijn meisje van 8 jaar. Binnenkort ga ik samen met haar en haar ouders naar haar land van herkomst en zullen daar haar Afrika-mama ontmoeten. Ik vind het heel bijzonder om dit samen met haar te mogen beleven. Zo komt adoptie heel dicht bij.

Dan waren er nog mijn 2 buurjongens uit mijn kindertijd.

Professioneel heb ik altijd heel graag met adoptiegezinnen gewerkt. Ze doen iets met mij, zetten mij in gang. Het thema hechting, de kracht én de kwetsbaarheid ervan boeien mij enorm. Vanuit die kracht en kwetsbaarheid kan juist verbinding ontstaan.”

Steunpunt Adoptie: Wat kan NVR betekenen voor adoptieouders?

“Nieuwe autoriteit vertrekt minder vanuit wederkerigheid van hechting, maar vertrekt vooral van de verantwoordelijkheid die je hebt als ouder. Je blijft er staan, los van wat het kind doet. Die omkering lijkt paradoxaal, maar klopt. Zeker bij adoptie. Je kan daarin ouders handvatten geven in hoe zij als hechtingsfiguur hun verantwoordelijkheid blijven aanbieden, los van wat hun kind doet. En toch zien we dat door dit te doen er net iets verandert in de hechtingsrelatie. Kinderen kunnen verbaasd zijn over het aanwezig blijven van de ouder, ook al hebben zij iets mispeuterd en kunnen hierdoor juist dichterbij komen.

Hierdoor ontstaat er een soort nieuwe autoriteit i.p.v. geen autoriteit. Dit kan een tegengewicht geven voor de maatschappelijk-sociologisch ontwikkelingen rond autoriteit. We zijn van een oude autoriteit gegaan naar een laissez-faire houding maar men merkte dat onze kinderen hierin ook iets missen. “Autoriteit” leek een vies woord te zijn geworden. In een ouder-kind relatie is er een vorm van gezonde “nieuwe” autoriteit nodig. Hoe ent zich dat op het thema “hechting”? Binnen nieuwe autoriteit wordt de link gelegd met hechting waarbij je als ouder in je verantwoordelijkheid en autoriteit kan gaan staan om de hechtingsmogelijkheden te ondersteunen. En dat maakt een hele mooie verbinding.”

Gepost in: Interview