De adoptiedriehoek

Eind jaren zeventig ontwikkelden Sorosky, Baran en Pannor de term en het model van de adoptiedriehoek (The Adoption Triangle, 1978). Dit vormde toen een nieuwe insteek in een tijdsgeest van taboes en geheimhouding.

Onderlinge verbondenheid

De driehoek staat symbool voor de onderlinge verbondenheid tussen eerste/geboorteouders, geadopteerde en adoptieouders. Het is een verbondenheid voor het leven, dat door elke betrokkene anders beleefd en ingevuld wordt. Deze driehoek maakt duidelijk dat adoptie om verbinden gaat in plaats van verbreken.

Kritische blik op de driehoek

We moeten echter kritisch blijven kijken naar de adoptiedriehoek. Hoewel dit model verbondenheid uitdrukt, is de adoptierealiteit complex. Soms geeft de driehoek een te harmonieus beeld van de relatie tussen de drie betrokken partijen.

De gelijkzijdigheid van de driehoek impliceert niet noodzakelijk overeenstemming en gelijkheid. De driehoek geeft soms valselijk de indruk dat de belangen van de drie punten gelijklopend zijn, terwijl de belangen van elke partij juist vaak verschillend zijn, waardoor er tegenstellingen kunnen optreden. Zo willen de ene partij misschien contact, terwijl de andere hier niet op wil ingaan. Het model van de adoptiedriehoek geeft eveneens valselijk de indruk dat die partijen evenwaardig zijn in de macht die ze kunnen uitoefenen over die openheid. Zo kan de ene partij wel openheid willen, maar het niet opeisen, omdat dit tot de privacy van de ander hoort.

Ook zegt het model niets over het type verbondenheid en nabijheid. De juridische gevolgen van adoptie zijn van een andere orde dan de emotionele. Zo heeft een geadopteerde door de ‘volle adoptie’ juridisch geen enkele band meer met de biologische ouders en zijn herkomst, maar blijven emotionele en/of genetische banden bestaan. Soms is er verbondenheid en nabijheid niet zozeer in contact of fysieke afstand, doch des te meer in beleving. 

Oog voor de ruimere context

Geen van deze punten staat natuurlijk alleen. Elke punt is omringd door een hele context.

Zo behoort bij het kind de context die hij had vóór adoptie met de mensen die voor hem zorgden, andere kinderen, familieleden, cultuur, … Het kind heeft ook de nieuwe context van zijn leven ná adoptie, met zijn nieuwe omgeving. Een deel overlapt met de context van de geboorteouders en een deel met de context van de adoptieouders. 

Verder staan de geboorteouders en adoptieouders niet alleen: bij hen horen familieleden, vrienden, kennissen, leefwereld, … die ook hen beïnvloeden. Hun context overlapt een stuk, door de adoptie van het kind. Daarnaast zijn er overlappingen die samenhangen met wetgeving inzake adoptie. Bij binnenlandse adoptie kan er zelfs grote overlapping zijn, doordat de fysieke nabijheid groter is.

Conclusie

Het model blijft staan omwille van de verbondenheid die het symboliseert, maar het kan op veel verschillende manieren vorm krijgen, afhankelijk van de partij en het moment waarop de driehoek getekend wordt.

Laatst aangepast: april 2024