Freeze-reactie bij adoptiekinderen: Wat kan je doen?

Bevriezen als enige verdedigingsmechanisme

Bevriezen is een automatisch verdedigingsmechanisme als reactie op een stressvolle ervaring. Hoe we precies reageren op een stressvolle ervaring, is verschillend per situatie en per persoon.
Voor personen die geen of inadequate steun (= niet afgestemd op de noden) ondervonden als baby, is het mogelijk dat de freeze-reactie de voorkeursreactie geworden is in stressvolle situaties (lees ook dit artikel). Voor baby’s en jonge kinderen is de deze reactie immers vaak de enige manier om zichzelf te beschermen.

Soms lijkt de freeze-reactie van je kind niet in verhouding te staan tot de gebeurtenis (bv. je geeft een opmerking of een opdracht en je kind bevriest). Dit komt omdat het stressresponssysteem van je kind gesensibiliseerd (= extra gevoelig) is geraakt door wat er in het verleden is gebeurd, al dan niet in combinatie met andere factoren zoals genetische kwetsbaarheid en persoonlijkheidskenmerken.

Als je merkt dat je kind regelmatig bevriest, verstart of verstijft, neem dan contact op met een hulpverlener gespecialiseerd in trauma. Deze hulpverlener kan helpen om triggers in kaart te brengen die een freeze-reactie uitlokken, leren hoe hiermee om te gaan alsook met je kind werken aan hetgeen er onderliggend speelt.

Wat kan je doen als je kind op het punt staat om te bevriezen?

Er zijn verschillende, zogenaamde 'aardingstechnieken' die je je kind kan laten doen of die je kind zelf kan doen als het voelt dat het wegglijdt:

• Laat je kind 5 seconden rustig inademen en 5 seconden rustig uitademen.
• Laat je kind 5 dingen opnoemen die het kan horen, 4 dingen die het kan zien, 3 dingen die het kan voelen, 2 dingen die het kan ruiken en 1 ding dat het hij kan proeven.
• Laat je kind 3 groene / blauwe / rode / … dingen die het ziet opsommen.
• Laat je kind terugtellen van 100, eventueel in sprongen van 3.
• Stimuleer de zintuiglijke prikkeling van je kind door het iets te drinken of eten te geven, door het zijn handen te laten wassen, een kersenpitkussen te laten vasthouden, …
• Stimuleer de zintuiglijke prikkeling door een ‘sensorisch spel’ te spelen, bv. met een balletje over het lichaam rollen, met zand spelen, te dansen ...
• Ga jullie huisdier halen en laat je kind het dier aaien.

Wat kan je doen als je kind bevriest?

Als je kind zich al in een freeze-toestand bevindt en je weinig of geen contact meer kan maken, blijf dan rustig.

• Reageer empathisch. Spreek je kind met een zachte, kalme stem toe.
• Zeg op een rustige manier de naam van je kind en probeer oogcontact te maken.
• Beschrijf wat je ziet gebeuren. Vertel je kind wat je ziet bij hem en dat je er voor hem bent.
• Raak je kind zachtjes aan.
• Als je kind dit normaal gezien als aangenaam ervaart, streel zijn gezicht, zijn haren of geef een knuffel. Of sla een dekentje om je kind en koester het.
• Begin zeker niet te roepen of je kind door elkaar te schudden om door te dringen.
• Samen kunnen jullie ontdekken welke technieken werken en welke niet. Een hulpverlener kan jullie hierin bijstaan.

Is deze tekst herkenbaar voor jou en zoek je ondersteuning? Neem contact op met een nazorgmedewerker van Steunpunt Adoptie. We bekijken wat we voor jou kunnen betekenen en/of zoeken naar een goede doorverwijzing.

Tekst: Kristien Wouters

Laatst aangepast: februari 2024