Hoe leg ik uit aan de leerkracht dat mijn kind extra noden heeft door zijn adoptie?

Steeds meer leerkrachten zijn zich bewust van het feit dat het geadopteerd zijn een invloed kan hebben op het gedrag en leermogelijkheden van kinderen. We krijgen dan ook regelmatig vragen van ouders en leerkrachten over het functioneren van hun kind op school en de mogelijke link naar adoptie.

Om hier een antwoord op te bieden organiseren we onder meer jaarlijks een vorming 'Adoptiekind op de basisschool'. De vorming richt zich naar ouders, leerkrachten, CLB-medewerkers en andere geïnteresseerden.

Extra's die bij adoptie komen kijken

Vanuit een algemeen theoretisch kader wordt het gedrag van geadopteerde kinderen bekeken. De gekende opvoedings- en leerstrategieën werken soms niet bij adoptiekinderen, omdat zij nog met extra’s te maken hebben, die andere kinderen niet hebben.

De deelnemers krijgen als het ware een andere bril op en kunnen samen vaak nieuwe strategieën, oplossingen vinden om concrete situaties aan te pakken. Het is net de interactie tussen de verschillende deelnemers die ervoor zorgt dat het begrip voor mekaars standpunt groeit en dat er samen naar oplossingen kan gezocht worden.

Enkele voorbeelden van vragen van ouders en leerkrachten

• "Hoe leg ik uit aan de leerkracht dat Mackenzie extra noden heeft door haar adoptie?”

Adoptiekinderen zijn gewone kinderen, maar ze hebben in hun vroege kinderjaren ervaringen opgedaan waarmee de meeste kinderen niet in aanmerking komen. Mackenzie werd als baby te vondeling gelegd en is nadien in verschillende tehuizen verbleven voor ze geadopteerd werd.

Toen ze 14 maanden oud was werd ze door haar adoptieouders naar België gebracht. Ze heeft zich vrij vlot aangepast en ook in de kleuterklassen ging alles vrij goed. Nu is ze 8 jaar en ze heeft het moeilijk om zich te concentreren op school.

Ze is de laatste tijd heel erg bezig met het geadopteerd zijn en vraagt zich af waarom haar ouders haar afgestaan hebben. Ze praat er liever niet over met andere mensen. Ze doet heel erg haar best en is bang om iets fout te doen. De juf wil dat Mackenzie getest wordt op ADD, maar haar ouders vermoeden dat haar aandachtsproblemen te maken hebben met haar adoptie.

Ze begrijpt nu beter dat ze afgestaan is en is nu vooral bezig om dit een plaats te geven.

• “Waarom gaat het thuis wel goed, maar lukt het op school niet?”

Andres was 4 jaar toen hij geadopteerd werd door zijn alleenstaande moeder. Aanvankelijk liep de aanpassing moeilijk. Andres had veel driftbuien en ernstige slaapproblemen. Dankzij heel wat doorzettingsvermogen en de liefdevolle aandacht van zijn moeder, heeft Andres geleerd dat hij steeds bij haar terecht kan en leerde haar te vertrouwen.

Andres is nu 9 en hij heeft een groot inhaalmanoeuvre gemaakt in zijn algemene ontwikkeling. Zolang zijn moeder hem op nieuwe situaties kan voorbereiden en die voorspelbaar kan maken lukt het vrij goed. Af en toe, vooral bij onverwachte omstandigheden kan hij nog heel eisend en moeilijk handelbaar zijn.

Op school loopt het de laatste tijd echter veel moeilijker. Mama is de laatste maanden vaak op school uitgenodigd om over het moeilijke gedrag op school te praten. Andres steelt dingen van andere kinderen en van de juf. Hij liegt hierover als hij erop aangesproken wordt. Hij heeft heel vaak escalerende conflicten met andere leerlingen en ziet zijn eigen aandeel niet.

Mama is ongerust dat Andres van school zal gestuurd worden. Ze vraagt begrip voor zijn situatie en probeert samen met de juf te zoeken naar de oorzaak van zijn gedrag en naar mogelijke oplossingen.

• “Speelplaatsmomenten zijn zeer moeilijk te hanteren voor Jef. Kunnen wij daar iets aan doen?”

Jef is 6 jaar en vorig jaar uit Ethiopië aangekomen. De eerste maanden hebben zijn ouders hem nog thuis gehouden om eerst te wennen aan zijn nieuwe gezin. Daarna zijn ze samen gaan kennismaken met de juf van de kleuterklas en is hij geleidelijk aan naar school beginnen gaan. Aanvankelijk waren het een paar uur per dag en op vaste tijdstippen, samen met mama of papa.

Jef gaf duidelijk aan dat hij het fijn vond tussen de andere kinderen. Zijn ouders vermoedden dat dit te maken heeft met de herkenning van de situatie van het weeshuis.

Toch was te merken dat hij, vooral wat sociale en emotionele ontwikkeling betreft, een achterstand had bij zijn klasgenootjes. In de klas zorgde dit voor weinig problemen, omdat de juf altijd in de buurt was en zeer goed kon structuren en sturen. Op de speelplaats was de situatie minder duidelijk.

Voor Jef viel de structuur weg en waren de grenzen niet duidelijk. Dit is nog opvallender geworden nu hij in het eerste leerjaar zit. Op cognitief vlak kan hij vrij goed volgen in de klas en kent hij de afspraken goed. Jef weet hoe hij zich moet gedragen in de klas, maar hij mist de sociale vaardigheden om met de chaotische situatie op de speelplaats om te gaan. Daar valt de begeleiding weg.

• "Moet ik Shamira de oefeningen die ze in de klas niet afkrijgt thuis laten afwerken?"

Shamira is 8 en zit één jaar achter. De leerkrachten en de ouders zijn het erover eens dat Shamira de leerstof wel opneemt, maar dat haar tempo en motivatie te laag liggen. In de klas zit ze vaak te dromen, waardoor haar oefeningen niet af geraken. Haar ouders willen heel graag dat ze volgend jaar kan overgaan en zijn bereid om ’s avonds met haar de oefeningen af te werken en extra te oefenen, zodat ze het niveau van de klas kan halen.

De meester van Shamira maakt zich echter zorgen en vraagt zich af of er niet teveel druk op haar gelegd wordt. Hij geeft niet graag huiswerk mee met de kinderen omdat hij vindt dat jonge kinderen al veel uren op school werken en thuis beter andere vaardigheden ontwikkelen.

Shamira heeft een laag zelfbeeld. Dit wordt versterkt als ze voelt dat ze niet aan de verwachtingen kan voldoen en ze niet even goed presteert als haar klasgenoten. Het feit dat ze het enige gekleurde meisje op school is vindt ze niet leuk. Ze wil heel graag zijn zoals de andere kinderen.

Steeds de volledige context bekijken

Bij elk van deze kinderen is het belangrijk om de hele context te bekijken om te zien wat er allemaal speelt. Het heeft geen zin om enkel op het zichtbare (ongewenste) gedrag in te spelen.

Tijdens de vormingsavond gaan we op zoek naar wat onder dit gedrag zit en wat zowel ouders als leerkrachten kunnen veranderen om de onderliggende moeilijkheden aan te pakken.

Waar vind je adoptiespecifieke hulp?

Steunpunt Adoptie is in Vlaanderen het Kenniscentrum inzake voorbereiding en nazorg in adoptie. We begeleiden zowel adoptieouders als geadopteerden, hulpverleners en anderen met adoptiegerelateerde vragen. Onze taak bestaat er in informatie, voorbereiding en ondersteuning te geven.

Wil je samen met je collega's je deskundigheid op het gebied van adoptie vergroten? Dan kunnen we een coaching op maat geven. 

Kosteloos advies per telefoon of mail

Zit je met een vraag, dan mag je ons zonder aarzelen contacteren. Nazorgvragen kunnen  gemaild worden naar nazorg@steunpuntadoptie.be.

We geven graag kosteloos telefonsich advies. Wij zijn telefonisch bereikbaar via 078 15 13 27 op MA, DI, WOE en DO van 9u tot 12u en MA, DI en DO ook van 14u tot 16u.

Katherine D’hoore
Educatief medewerker Steunpunt Adoptie

Gepost in: Zo doe je dat